اختلال شخصیت الگوی ناسازگارانه و بادوام تجربه درونی رفتار است که به زمان نوجوانی و جوانی برمی گردد و حداقل در دو زمینه در حوزه های ۱_شناخت ۲_ هیجان پذیری۳_ عملکرد بین فردی ۴_ کنترل تکانه آشکار می شود.
علائم اختلالات شخصیت، اغلب برون دگرساز ( آلوپلاستیک) است، یعنی محیط بیرونی خود را تغییر می دهد و نیازهای خود را برطرف می سازد و برای خود فرد قابل قبول و پذیرفتنی است .
(ego syntonic) بنابراین افراد دچار اختلال شخصیت از بابت رفتار انطباقی و ناسازگارانه خود احساس اضطراب نمی کنند و این افراد فاقد انگیزه لازم برای درمان هستند و مقاومت بالایی نشان می دهند.
در ادامه این مقاله در مورد اختلال های شخصیت با مرکز مشاوره خانواده روان پویا همراه باشید
اختلالات شخصیت
اختلالات شخصیت به سه دسته (cluster) تقسیم بندی می شوند.
Cluster A : پارانوئید ، اسکیزویید، اسکیزوتایپی.
Cluster B: ضد اجتماعی، مرزی، خودشیفته، نمایشی
Cluster C: وابسته، دوری گزین، وسواسی جبری
برخی از انواع شایع اختلالات شخصیت به اختصار توضیح داده می شود:( لازم به ذکر است که این توضیحات اجمالی صرفا به خاطر آگاهی شما بوده و توصیه می شود برای تشخیص بهتر و درست به متخصص مراجعه شود.)
اختلال شخصیت پارانوئید( بدگمان)
مشخصه بیماران مبتلا به اختلال شخصیت پارانوئید، شکاکیت و بی اعتمادی مداوم به همه ی افراد است. این افراد متعصب و جزم اندیش، به همسر خود سوظن مرضی دارند و اشخاص بدعنق و اهل دعوا هستند.به طور غیر منطقی می ترسند دیگران به آنها آسیب بزنند و این افکار را برون سازی می کنند و دفاع مورد استفاده شان فرافکنی است یعنی تکانه ها و افکاری را که خود دارند و برایشان غیر قابل تحمل است، را به دیگران نسبت می دهند.
این اختلال در بین گروههای اقلیت، مهاجران و ناشنوایان، شایع تر از جمعیت کلی است و در برخی بیماران، مادام العمر و در برخی دیگر مقدمه اسکیزوفرنی است.
روان درمانی گروهی و روان درمانی و دارو درمانی میتواند مفید باشد.
اختلال شخصیت ضد اجتماعی
ناتوانی از تن دادن به هنجارهای اجتماعی به طوری که جنبه های متعددی از رفتار فرد در نوجوانی و بزرگسالی تحت تاثیر این ناتوانی قرار گرفته باشد.
فقدان ندامت یا شرم از صدمه زدن به دیگران، قضاوت نامناسب و ناتوانی در درس گرفتن از تجربه، خودخواهی شدید و ناتوانی در عشق ورزیدن، فقدان پاسخ دهی هیجانی به دیگران، تکانشگری، فقدان دلشوره، غیر قابل اعتماد بودن، دروغگو و متقلب و ریاکار بودن از ویژگی های این اختلال است. البته پوشش این رفتارهای تهاجمی و زننده، یک لایه جذابیت سطحی و هوش ظاهری و خوش صحبت بودن است.
برای آنکه بتوان روان درمانی را آغاز کرد نخست باید محدودیت های سفت و سخت وضع شود.
اختلال شخصیت مرزی
این اختلال به نام های اسکیزوفرنی موقت، شخصیت انگاری، اسکیزوفرنی شبه نوروتیک و اختلال منش سایکوتیک نیز خوانده اند.
مشخصه این اختلال ناپایداری حالت عاطفی خلق، رفتار، روابط ابژه و خودانگاره شان است.این بیماران برای جلب کمک دیگران، ابراز خشم یا برای کرخت کردن خود در برابر حالت عاطفی فلج کننده ای که دارند، ممکن است رگ دست خود را بزنند یا به اشکال دیگر خودزنی کنند. نمی توانند تنهایی را تحمل کنند و برای راحتی خیال خود به نحوی دیوانه وار به جست و جوی ایجاد رابطه بر می آیند، حتی اگر این رابطه برای خودشان ارضا کننده نباشد.
افراد مبتلا به این اختلال گزارش می دهند والدینشان از آن ها فاصله عاطفی داشتند و یا در معرض کشمکش والدین قرار داشته اند.
درمانگران از رفتار درمانی هم برای مهار تکانه ها و فوران خشم بیمار و هم کم کردن حساسیت او به انتقاد و طرد استفاده می کنند. پرورش مهارت های اجتماعی هم میتواند مفید باشد.همچنین اگر در محیط های بیمارستانی و تحت روان درمانی فشرده قرار بگیرند نتیجه خوبی به دست می آید.
اختلال شخصیت وابسته
بیماران مبتلا به اختلال شخصیت وابسته نیازهای خود را تحت الشعاع نیازهای دیگران قرار می دهند و به خود مطمئن نیستند و اگر مدتی کوتاه تنها بمانند احساس ناراحتی بسیاری می کند. رفتاری حاکی از وابستگی و سلطه پذیری به صورت الگویی نافذ و فراگیر است.این افراد بر خلاف افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی، قویا به سمت دیگران کشیده می شوند، با این حال به قدری به دیگران متکی و بی اراده هستند که دیگران از عدم خودمختاری آن ها به تنگ می آیند، آن ها از بی کفایتی خودشان مطمئن هستند، نمی توانند بدون کمک دیگران حتی تصمیمات بسیار جزئی بگیرند مگر آنکه با دیگران به مقدار بسیار زیادی مشورت کرده باشند.
در جنون دو نفره یا اختلال روان پریشی مشترک، معمولا یکی از دو نفر به اختلال شخصیت وابسته مبتلاست که عضو سلطه پذیر آن می شود و نظام هذیانی عضو دیگر را که پرخاشگری و جراتمندی بیشتری دار و فرد به او وابسته شده است، در خود می پذیرد. این اختلال در بچه های کوچک خانواده شایع تر است.
افراد مبتلا به این اختلال برای تغییر انگیزه دارند.درمان مبتنی بر بینش باعث می شود که بیمار بتواند پیشایندهای اولیه ی رفتار خود را بشناسد و با حمایت درمانگر، به فردی مستقل تر، جرئتمندتر و با اتکای بیشتر به خودش تبدیل شود.
گردآورنده : کارشناس ارشد روانشناسی ارغوان عالمین
ارسال دیدگاه